Dawne nazwy miejscowości
Rosenow – 1389, Rosenau – 1785, 1830 i 1845 i później do 1945. Odtąd – Różana. Pierwotna nazwa zapewne od nazwy popularnego ozdobnego krzewu, tj. róży. Polska nazwa jest dosłownym tłumaczeniem niemieckiej. Obie często spotykane w nazewnictwie miejscowości.
Historia wsi i dóbr
Miejscowość o średniowiecznej proweniencji. Należała do lenna zamku Radosno, w związku z czym wzmiankowana w 1350 i 1355 r., podobnie jak Unisław Śląski, Golińsk, Kowalowa, Sokołowsko, Nowe Siodło i Mieroszów. Sprzedana wówczas przez właścicieli lenna von Schenkinfeldów raz z Mieroszowem Ottonowi von Haugwitzowi. W czasach najazdów husyckich zniszczona (1420-1427), stosunkowo szybko dźwignęła się z upadku, Z początkiem XVI w. (1509 bądź 1511) włączona wraz z dawnym lennem zamku w poczet dóbr Książ w rękach Hochbergów, w których pozostaje do schyłku XIX w. W XVIII w. stanowi w ramach tychże dóbr związany z Mieroszowem ośrodek tkacki. W 1711 odnotowano l kmiecia, 29 półkmieci, 2 zagrodników, 10 komorników, 9 wolnych komorników, 4 chałupników, 2 tkaczy. W 1817 r. mowa o 27 kmieciach, 19 zagrodnikach i l komorniku. W 2 połowie tego stulecia tutejsi kowale noszą tytuł „dziedzicznych kowali Księcia Pszczyńskiego” (Hochberga). W XX w. straciła na znaczeniu stanowiąc administracyjnie część pobliskiej Łącznej.
Układ przestrzenny wsi
Różana jest niewielką ulicówką położoną przy drodze z Mieroszowa do Krzeszowa, tuż poniżej rozwidlenia tejże w kierunku Łącznej. Droga ta ma zasadniczy przebieg na linii północ-południe i rozwidla się w słabo już dziś czytelną formę niewielkiego, wrzecionowatego nawsia na środkowym odcinku zabudowy wsi. Poszczególne budynki zgrupowane są w zagrody o swobodnym układzie w stosunku do głównej drogi wiejskiej. Do rzadkości należą okazalsze majdany okolone zabudową z czterech stron. Historyczna zabudowa, pośród której najstarsza jest XVIII-wieczna odrestaurowana kuźnia (nr 28) położona przy rozwidleniu drogi w kierunku Łącznej i Krzeszowa, jest w chwili obecnej w znacznej mierze zdekapitalizowana. Wzmiankowane we wsi wolne sołectwo zlokalizowane było najprawdopodobniej na północnym jej krańcu, po południowej stronie drogi (być może teren dzisiejszej zagrody nr 30).
